Długa droga opony: od projektu przez sport i testy

Bezpieczeństwo jazdy i wytrzymałość

To oczywiste, że w sportach motorowych, każdy kierowca daje z siebie wszystko i stara się jechać na granicy możliwości samochodu. Opony rajdowe przeznaczone na nawierzchnie szutrowe są bardzo wytrzymałe i są w stanie wygenerować przyczepność w skrajnie niekorzystnych warunkach drogowych. To pozwala na szybkie pokonywanie zakrętów i zapewnia stabilność podczas jazdy na wprost, dzięki czemu kierowca doskonale czuje, gdzie znajduje się granica trakcji i może płynnie ją kontrolować. Tak samo jest z oponami zimowymi, które muszą sobie radzić w skrajnych warunkach - od siarczystego mrozu po odwilż i błoto pośniegowe - zapewniając kierowcy maksimum kontroli i przyczepności.

Elfyn Evans, Scott Martin, M-Sport Ford WRT Ford Fiesta WRC

Photo by: McKlein / Motorsport Images

Dość podobnie jest w przypadku opon na twardą nawierzchnię torową, choć pamiętajmy, że również na torze wyścigowym warunki bywają bardzo losowe. Co prawda nie występuje tu luźna szutrowa nawierzchnia czy oblodzenie, jednak pojawia się piasek i zanieczyszczenia naniesione przez innych kierowców. Niezwykle ważnym faktorem jest także aura, która bywa nieprzewidywalna i kapryśna. O ile ogumienie na suchą nawierzchnię, podobnie jak wspomniane wcześniej opony drogowe o wysokich parametrach jazdy, spisują się świetnie na suchej nawierzchni i podczas deszczu bywają nieprzewidywalne, tak opony deszczowe są w stanie odprowadzać ogromne ilości wody nawet przy prędkościach przekraczających 200 km/h.

Lewis Hamilton, Mercedes AMG F1 W10

Photo by: Zak Mauger / Motorsport Images

Oczywiście wszystkie opony muszą być przy tym wytrzymałe, aby zapewnić jak największą przyczepność i optymalne parametry pracy przez jak najdłuższy czas eksploatacji. W warunkach wyścigowych jest to kilkaset kilometrów maksymalnej wydajności, ale w przypadku opon drogowych, ich optymalne parametry pracy powinny być zachowane na znacznie dłuższym dystansie, nierzadko liczonym w dziesiątkach tysięcy kilometrów. Poza tym, w grę wchodzą regulacje prawne dotyczące minimalnej wysokości bieżnika. W Polsce jest to 1,6 mm, jednak w praktyce taka wartość jest już graniczną, przy której opona nie zachowuje swoich właściwości szczególnie jeśli chodzi o odprowadzanie wody. W przypadku opony zimowej, tak zużyty bieżnik może prowadzić do częstej utraty przyczepności podczas przyspieszania, manewrowania i przede wszystkim hamowania.

Sportowe opony posiadają liczne wzmocnienia w obszarze opasania, znajdującym się pod bieżnikiem. Dzięki nim opona unika deformacji wskutek działania siły odśrodkowej co przekłada się na precyzję prowadzenia i wytrzymałość podczas jazdy z bardzo wysokimi prędkościami. Choć na co dzień nie jeździmy aż tak szybko, to te same wzmocnienia zastosowane w cywilnej oponie segmentu UHP (np. P Zero) przekładają się na bardziej precyzyjną pracę systemów bezpieczeństwa i układu napędu na cztery koła. Zaczerpnięte z motorsportu wzmocnienia stopki opony pozwalają nam za to na pewne i precyzyjne zmiany pasa na autostradzie czy skuteczne ominięcie przeszkody w krytycznych sytuacjach.

Pirelli

Photo by: Pirelli

Od projektu, testów do praktyki

Projektowanie opon wyścigowych i rajdowych to kwestia niezwykle złożona. Po pierwsze, firmy obecne w motorsporcie od wielu lat (w przypadku Pirelli od 111 lat) korzystają ze zdobytej dotychczas na torach wiedzy, ujętej w patentach i tajemnicach handlowych. Kolejnym ważnym źródłem danych są informacje pozyskiwane już w czasie wyścigu, starannie zbierane przez startujące zespoły oraz obecnych tam inżynierów Pirelli. W rajdach w wyjątkowych przypadkach dopuszczalne są nawet modyfikacje bieżnika na trasie, poprzez docięcie rowków w wyznaczonych miejscach, stosownie do warunków na trasie.

Równolegle trwają testy laboratoryjne i drogowe prowadzone przez Pirelli - na torach w różnych strefach klimatycznych (w tym na słynnym torze Nürburgring). Tam też opracowuje się opony przeznaczone do konkretnych modeli samochodów - tzw. znakowane opony homologowane, np. do BMW. Zaprojektowanie takiej opony zajmuje do 3 lat i wymaga współpracy producenta samochodu i producenta opony. Dotyczy to zarówno sportowych supersamochodów, jak i wszystkich samochodów wyposażanych w coraz bardziej popularne ogumienie homologowane. Duże zaufanie jakim wzajemnie darzą się producent samochodu i Pirelli umożliwia także prowadzenie symulacji komputerowych, opartych na połączeniu modeli cyfrowych opony i samochodu.

Pirelli

Photo by: Pirelli

Pirelli w motorsporcie

Wszystko zaczęło się od wizji młodego Giovanni Battisty Pirelli, który zaczynał od produkcji pasów napędowych, dętek i kabli telegraficznych. Nie był on jednak zadowolony z efektów i ciągle poszerzał ofertę swojej firmy o kolejne produkty z gumy. W 1890 roku wyprodukował pierwsze ogumienie rowerowe Milano, a 11 lat później pojawiły się opony samochodowe Ercole. To był początek trwającej do dziś oponiarskiej rewolucji.

Mimo to prawdziwą sławę marce Pirelli przyniosły osiągnięcia sportowe. Pierwsze zwycięstwo firmy pojawiło się już w 1907 roku podczas rajdu samochodowego na trasie Pekin-Paryż. Był to niezwykle trudny rajd, bowiem z 40 załóg zgłoszonych do startu, metę osiągnęło zaledwie 5, a wszystko to przez koszmarne warunki drogowe. Mimo to, na mecie jako pierwsi zameldowali się Scipione Borghese i Ettore Guizzardi, a ich samochód  -  Itala Grand Prix Racer - wyposażony był właśnie w opony pneumatyczne firmy Pirelli, założone na drewniane obręcze. Takie połączenie wytrzymało dystans aż 14 992 kilometrów.

Jednym z wielu kamieni milowych był debiut w 1966 roku opon niskoprofilowych dla samochodów sportowych. W 1974 roku z kolei pokazano pierwszą szeroką oponę o radialnej konstrukcji. Rozwiązanie to zostało stworzone specjalnie na zlecenie Lancii na potrzeby legendarnego już modelu rajdowego Stratos. Między innymi dzięki temu ogumieniu zespół fabryczny święcił triumfy w rajdach, zaś konkurencja, wśród niej Porsche, interesowała się tym samym rozwiązaniem.

Pirelli kontynuowało swoją przygodę z rajdami także w erze samochodów WRC. Sebastien Loeb trzy ze swoich dziewięciu tytułów najlepszego kierowcy globu, zdobył korzystając z ogumienia włoskiego producenta. Wcześniej [w 2003 roku] sukces odniósł Petter Solberg - ostatni triumfator cyklu, który nie ma na imię Sebastien.

Sébastien Loeb and Daniel Elena, Citroën C4, Citroën Total World Rally Team

Photo by: XPB Images

W Polsce z opon Pirelli korzysta m.in. Kajetan Kajetanowicz, najbardziej utytułowany w ostatnich latach kierowca w naszym kraju. Czterokrotny mistrz Polski i trzykrotny mistrz Europy ściga się obecnie w mistrzostwach świata. Ustronianin plasuje się w czołówce WRC 2 i wygrał tę kategorię podczas wrześniowego Rajdu Turcji, przez wielu uważanego za najtrudniejszą rundę dla samochodów i ogumienia.

Pirelli

Photo by: Pirelli

Od 2011 roku Pirelli jest jedynym dostawcą opon dla wszystkich zespołów F1. Oprócz tego jest nadal obecne w rajdach samochodowych, wyścigach z serii Grand-AM, Lamborghini Super Trofeo, GT3, wspiera także młode talenty i aktywnie udziela się również w wyścigach motocyklowych.